Czy odstraszacze na kleszcze działają?
W odpowiedzi na rosnące zagrożenie chorobami przenoszonymi przez kleszcze, liczba dostępnych na rynku urządzeń ultradźwiękowych do odstraszania tych pasożytów znacznie wzrosła. Ale czy te urządzenia naprawdę działają? Przegląd dostępnych badań naukowych rzuca światło na efektywność ultradźwiękowych odstraszaczy na kleszcze, ukazując, że prawda może być inna, niż się spodziewamy.
Ultradźwiękowe odstraszacze na kleszcze to produkty, które wykorzystują dźwięk o wysokiej częstotliwości, niesłyszalny dla ludzi, w celu odstraszenia kleszczy. W ostatnich latach, w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na skuteczne i bezpieczne metody zapobiegania ugryzieniom kleszczy, liczba dostępnych na rynku urządzeń ultradźwiękowych znacznie wzrosła. Czy jednak te urządzenia naprawdę działają?
Ultradźwiękowe odstraszacze na kleszcze opierają swoje działanie na teorii, że kleszcze są wrażliwe na pewne dźwięki o wysokich częstotliwościach, które potrafią je odstraszyć. Niestety, naukowe badania dotyczące tej teorii są ograniczone i często przynoszą sprzeczne wyniki.
Wiele badań przeprowadzonych do tej pory wskazuje, że ultradźwiękowe odstraszacze na kleszcze mogą nie być tak skuteczne, jak się tego oczekuje. Na przykład, badanie przeprowadzone przez Szkołę Medyczną Harvarda w 2011 roku wykazało, że ultradźwiękowe odstraszacze nie miały żadnego wpływu na ilość ugryzień przez kleszcze u osób, które je stosowały.
Inne badania również podkreślają brak skuteczności tego typu urządzeń. Wyniki badań opublikowanych w Journal of Vector Ecology w 2017 roku sugerują, że ultradźwiękowe odstraszacze na kleszcze nie mają wpływu na ilość ugryzień przez kleszcze w porównaniu do grupy kontrolnej, która nie stosowała takiego urządzenia.
Oczywiście, są także badania, które sugerują potencjalną skuteczność odstraszaczy ultradźwiękowych, jednak ich liczba jest niewielka i często poddawana jest krytyce ze względu na metodykę.
Problem z badaniem skuteczności ultradźwiękowych odstraszaczy na kleszcze polega na tym, że kleszcze to bardzo różnorodna grupa organizmów, z różnymi gatunkami reagującymi na różne bodźce w różny sposób. Ponadto, efektywność takiego odstraszacza może zależeć od wielu czynników, takich jak odległość, natężenie dźwięku, a nawet warunki atmosferyczne.
Obecny stan badań sugeruje, że ultradźwiękowe odstraszacze na kleszcze mogą nie być skutecznym rozwiązaniem w zapobieganiu ugryzieniom przez te pasożyty. Nie oznacza to jednak, że nie powinniśmy szukać innowacyjnych rozwiązań w tej dziedzinie. Na rynku dostępne są różne metody zapobiegania ugryzieniom kleszczy, takie jak repelenty na bazie DEET, ubrania impregnowane permetryną, czy szczepionki przeciwko boreliozie. Te metody mają solidne podstawy naukowe i są powszechnie uznane za skuteczne.
Zawsze warto pamiętać, że najważniejsze jest regularne sprawdzanie ciała po powrocie z terenów, gdzie mogą występować kleszcze, a w razie stwierdzenia obecności kleszcza - jego jak najszybsze i prawidłowe usunięcie.
Grundig i ich odstraszacz komarów: Lekcja z historii
Sytuacja z ultradźwiękowymi odstraszaczami na kleszcze przypomina inną kontrowersyjną sytuację, która wydarzyła się jakiś czas temu. Marka Grundig, dobrze znana ze swoich produktów elektronicznych, wypuściła na rynek odstraszacz komarów. Ten produkt szybko zyskał uwagę, ale nie z powodów, które Grundig by sobie życzył.
Pewnego dnia, użytkownik jednej z grup na Facebooku poświęconej naprawie sprzętu RTV i AGD postanowił rozebrać ten odstraszacz komarów. Ku swojemu zdziwieniu, wewnątrz urządzenia znalazł jedynie diodę świecącą LED, rezystor i kawałek laminatu trzymający to wszystko razem. Żadnych innych komponentów, które mogłyby teoretycznie odstraszać komary, nie było.
Wbrew temu, czego można by się spodziewać, produkt nadal był sprzedawany, a nawet zdobył dość dobrą ocenę na Allegro, pomimo iż recenzje były mocno podzielone. Niektórzy użytkownicy twierdzili, że odstraszacz działa, podczas gdy inni twierdzili, że nie zauważają żadnego efektu.
Ta historia Grundiga jest dobrym przypomnieniem, że marketing i autosugestia mogą mieć potężny wpływ na percepcję skuteczności produktu, nawet jeśli dowody naukowe na jego skuteczność są słabe lub nieistniejące. Jest to prawda zarówno dla odstraszaczy komarów, jak i ultradźwiękowych odstraszaczy na kleszcze. Pomimo wielu twierdzeń o skuteczności, naukowe dowody sugerują, że takie urządzenia mogą nie działać tak, jak to jest reklamowane.