Wnętrostwo u psów
Wnętrostwo, znane również jako Cryptorchidismus, jest zaburzeniem rozwojowym u psów, które polega na niewłaściwym umieszczeniu jednego lub obu jąder. W rezultacie, jądra nie schodzą do moszny, zatrzymując się w tkance łącznej jamy brzusznej lub kanale pachwinowym. Zstapienie jąder powinno nastąpić do dziesiątego dnia po urodzeniu psa. Zaburzenie to najczęściej dotyka psy małych i miniaturowych ras do 10 kg, rzadziej spotykane jest u mieszańców. Wnętrostwo to cecha o rozkładzie nieciągłym, uwarunkowana poligenicznie.
Klasyfikacja wnętrostwa
W większości przypadków, około 80%, występuje wnętrostwo jednostronne, z przewagą wnętrostwa prawostronnego. Wnętrostwo dzieli się na brzuszne lub pachwinowe, w zależności od miejsca, w którym jądra zatrzymują się na drodze do moszny. W rzadkich przypadkach jądra mogą znajdować się w innej lokalizacji. Diagnostyka wnętrostwa polega na badaniu palpacyjnym dla jąder zlokalizowanych w kanale pachwinowym lub badaniu ultrasonograficznym dla jąder niezstąpionych z jamy brzusznej. W przypadku niejednoznacznych wyników USG, lekarz weterynarii może zlecić wykonanie badania hormonalnego, które potwierdzi obecność jąder w jamie brzusznej lub ich całkowity brak.
Symptomy wnętrostwa
Pomimo zatrzymania się jądra w kanale pachwinowym lub jamie brzusznej, nadal jest ono aktywne hormonalnie. Skutkuje to normalnym zachowaniem i odruchami samców. Wnętrostwo jednostronne ogranicza płodność, podczas gdy wnętrostwo obustronne prowadzi do niepłodności z powodu przekroczenia optymalnej temperatury dla procesu spermatogenezy. Wnętrostwo zwiększa również ryzyko występowania nowotworów jądra o 20%. Nowotwory te występują najczęściej w postaci guzów komórek Sertolego, komórek Leydiga i nasieniaków, które są hormonalnie aktywne. Wydzielanie hormonów żeńskich przez te guzy prowadzi do feminizacji psa i hamowania produkcji krwinek czerwonych w szpiku kostnym. Komórki nowotworowe są złośliwe i mają tendencję do przerzutów.
Jakie są inne problemy związane z wnętrostwem?
Większość psów z wnętrostwem trafia na leczenie z powodu innych objawów paranowotworowych. Mogą one obejmować łysienie na grzbiecie i bokach, ciemnienie skóry, feminizację manifestującą się opadającą moszną i napletkiem, a nawet ginekomastię, czyli powiększenie gruczołu sutkowego. Wnętr może stać się atrakcyjny dla innych samców. Wśród wnętrów częściej spotyka się także inne schorzenia genetyczne, takie jak przepuklina pępkowa, przepuklina pachwinowa, problemy z prąciem lub napletkiem, oraz nawykowe zwichnięcie rzepki.
Jak leczyć wnętrostwo?
Ze względu na powikłania związane z wnętrostwem, najczęściej zaleca się chirurgiczne usunięcie nieprzemieszczonego jądra. Często równocześnie usuwa się również zdrowe jądro, czyli wykonuje kastrację. Usunięcie jądra chorego jest konieczne, ponieważ może prowadzić do feminizacji i rozwoju komórek nowotworowych. Usunięcie zdrowego jądra zapobiega możliwości pokrycia suki przez psa i przekazania wady potomstwu. Kastracja jest medycznie wskazana ze względu na skłonność wnętrów do skręcania się nasieniowodów. Leczenie hormonalne jest możliwe tylko w przypadku wnętrostwa pachwinowego, jednak niesie ono ryzyko poważnych powikłań związanych z zaburzeniami gospodarki hormonalnej i jest stosunkowo mało skuteczne.